Jakie są działania niepożądane terapii baklofenem?

Baklofen często wywołuje działania niepożądane i należy się z tym liczyć rozpoczynając leczenie. Chociaż występują one często i mogą być uciążliwe, upośledzać codzienne funkcjonowanie, to jednak nie są one przeważnie niebezpieczne, a wielu pacjentów uznaje je za cenę adekwatną do skuteczności w odniesieniu do głodów alkoholowych.

Wszystkie działania niepożądane mają charakter odwracalny, część jest przejściowa i ustępuje samoistnie, natomiast niektóre wymagają zwiększenia lub zmniejszenia dawkowania.

Niezwykle istotne jest stosowanie leku o stałych porach, tak aby zlał się on z rytmem dobowym.

Nagłe odstawienie baklofenu może się wiązać z wystąpieniem przykrego zespołu odstawiennego. W zależności od przyjmowanej dawki może wystąpić lęk, pobudzenie, halucynacje, objawy psychotyczne a nawet napady padaczkowe. Ważne jest jednak aby w razie pominięcia dawki leku nie przyjmować kolejnej podwójnej, lecz przyjąć po prostu kolejną o czasie.

Przerywanie leczenia: należy zmniejszać dawkę o maks. 10mg dziennie, jednak w takiej sytuacji można się spodziewać zaostrzenia choroby podstawowej tj. nasilenia głodów alkoholowych.

Senność występuje u 69%, a w znacznym nasileniu u 35% pacjentów. Działanie to wynika receptorowego mechanizmu działania baklofenu – pobudza on sieci hamujące w mózgu. Pacjenci relacjonują także napadową chęć zaśnięcia (37%/24%), często nie wiąże się ona z rzeczywistą potrzebą snu i snem jako takim. Po pewnym czasie stosowania u większości osób pojawia się tolerancja względem tego działania niepożądanego. Ponieważ jest szczególnie nasilona w okresie eskalacji dawek, niektórzy pacjenci są zmuszeni do powstrzymania się od aktywności zawodowej w tym okresie.

Zmęczenie występuje u 61%, a w znacznym nasileniu u 21% pacjentów. To działanie niepożądane powstaje w tym samym mechanizmie co senność i podobnie można oczekiwać poprawy wraz z czasem trwania leczenia.

Zaburzenia snu występują u 50%, a w znacznym nasileniu u 27% pacjentów. Baklofen zaburza naturalny rytm czuwania/snu i odczuwana w ciągu dnia senność może prowadzić do bezsenności w nocy (39%/24%). Mogą wystąpić poza tym bardzo realistyczne sny, koszmary senne (22%/7%), zespół niespokojnych nóg, chrapanie (18%/4%), nadmierna potliwość (37%/14%) w nocy. Zasadne jest w razie konieczności dołączenie do leczenia środka regulującego sen. W Polsce nie jest obecnie dostępna prazosyna, która jest we Francji stosowana w leczeniu zaburzeń marzeń sennych.

Zawroty głowy występują u 34%, a w znacznym nasileniu u 9% pacjentów. Nasilenie tego objawu zwykle zmniejsza się w ciągu dnia. Pacjenci odczuwają, że kręci im się w głowie, pojawia się lęk przed upadkiem, lecz zdarza się to bardzo rzadko.

Zaburzenia seksualne występują u 33%, a w znacznym nasileniu u 13% pacjentów. Zaburzenia te mogą mięć bardzo różny charakter – spadek lub również zwiększenie libido, niezdolność przeżywania orgazmu, zaburzenia erekcji lub trudność z doprowadzeniem do wytrysku.

Zaburzenia pamięci występują u 29%, a w znacznym nasileniu u 11% pacjentów i głównie dotyczą pamięci świeżej. Objaw ten poprawia się w miarę adaptacji do dawki, chociaż na początku może znacznie upośledzać funkcjonowanie pacjenta.

Szumy w uszach występują u 26%, a w znacznym nasileniu u 10% pacjentów.

Parestezje (drętwienia, mrowienia) występują u 25%, a w znacznym nasileniu u 6% pacjentów. Należy pamiętać, że jest to również objaw typowy dla alkoholowego lub cukrzycowego uszkodzenia obwodowego układu nerwowego.

Bóle mięśni występują u 24%, a w znacznym nasileniu u 10% pacjentów. Może wystąpić też osłabienie siły mięśniowej (16%/5%).

Zaburzenia równowagi występują u 24%, a w znacznym nasileniu u 6% pacjentów.

Zamrożenie emocjonalne występuje u 18%, a w znacznym nasileniu u 6% pacjentów. Jest to stan szczególnie mało komfortowy dla otoczenia pacjenta. Obojętność zarówno na pozytywne jak i negatywne bodźce może budzić dezorientację otoczenia.

​

Spośród innych możliwych działań niepożądanych należy wymienić: suchość w jamie ustnej (18%/4%), zaburzenia trawienia (18%/4%), zaburzenia smaku (17%/4%), uczucie dławienia (17%/4%), trudności z wysławianiem się (16%/4%), kurcze mięśniowe (15%/4%), uczucie porażenia prądem (15%/6%), bóle stawów (15%/7%), zaburzenia widzenia (15%/3%).

​

Wśród rzadko występujących działań niepożądanych pacjenci wymieniają ponadto: omamy wzrokowe i słuchowe, nudności, napady lękowe, drażliwość, agresja, zanik łaknienia, nietrzymanie moczu, zwiększenie masy ciała, zatkanie nosa, obrzęki, trudności z oddychaniem, suchość skóry, pieczenie w jamie ustnej, wymioty, paranoje, pieczenie skóry, bóle brzucha, wypadanie włosów.

Rzadziej występujące działania niepożądane wymagające komentarza:

Bezdech senny – stosowanie baklofenu może nasilić bądź ujawnić dotychczas niezdiagnozowany zespół bezdechu śródsennego. W przypadku podejrzenia bezdechów należy wykonać diagnostykę pulmonologiczną przed kontynuacją leczenia baklofenem. Nieleczony bezdech śródsenny prowadzi do powikłań sercowych oraz neurologicznych i jest bardzo ważne, aby szybko wdrożyć leczenie.

Depresja – aczkolwiek nie ma danych sugerujących, aby baklofen wywoływał depresję to należy pamiętać, że osoby Uzależnione od alkoholu cierpią często z powodu obniżenia nastroju wtórnego do uzależnienia, jak również są grupą o wysokiej częstości występowania niezdiagnozowanej depresji. Wszelkie sygnały przemawiające za występowaniem zaburzeń depresyjnych, myśli rezygnacyjnych lub samobójczych muszą być poddane wnikliwej analizie i stosownie leczone. Pacjenci mogą wymagać pilnej redukcji dawki baklofenu a także hospitalizacji w oddziale psychiatrycznym.

Hipomania – jest to stan podwyższonego nastroju doświadczany przez około 15% pacjentów. Pojawia się lepsze samopoczucie, zwiększenie poczucia sprawczości i samooceny. Ryzyko przejścia tego stanu w pełnoobjawową manię jest niewielkie i raczej ograniczone do osób chorych na chorobę afektywną dwubiegunową. Czułym wskaźnikiem wymagającym oceny jest ilość snu oraz adekwatność zachowań w okresie wzmożonego nastroju.

Zespół splątania – jest to stan ograniczenia świadomości z towarzyszącą dezorientacją, pacjent może utracić poczucie czasu i przestrzeni. Jest to rzadkie ale poważne działanie niepożądane, po którego wystąpieniu należy rozważyć modyfikację leczenia. Zmniejszenie dawki powoduje jego ustąpienie. Wystąpienie splątania często jest związane z przyjęciem zbyt wysokiej dawki leku.

Należy zauważyć, że podane wyżej są wszystkie dolegliwości zgłaszane przez pacjentów w trakcie leczenia baklofenem. Chociaż w przypadku części z tych działań niepożądanych związek między ich wystąpieniem a mechanizmem działania baklofenu jest oczywisty, to jednak w przypadku większości związek przyczynowy z terapią baklofenem jest trudny do ustalenia. Osoby stosujące baklofen często posiadają liczne schorzenia internistyczne będące następstwami wieloletniego niekorzystnego trybu życia, uszkodzenia organizmu przez alkohol, niezdrowej diety, braku nawyków prozdrowotnych, a także chociażby palenia papierosów.